Бабалар ізі

Қытайға жеткен Алаш ұраны

Әуел бастан жалпыұлттық сипаттағы Алаш қозғалысының санаулы мерзім ішінде бүкіл қазақ даласына дабылы жеткені тарихтан белгілі. А.Байтұрсынұлы бастаған Алаш арыстарының Қытайдың Шәуешек қаласына жасаған әйгілі сапарынан (1918 ж.) кейін, арғы беттегі ежелден тілеуі бір, тілегі түзу ағайындар да ұраны көк тілген ұлт-азаттық қозғалысына тақым қысып, ат сауырсын бере бастайды.

Көбірек оқу

Тарихы терең Іле өңірі...

Іле өңірінің жер бедері Тәңір тауының Батыстан Шығысқа қарай көсілген үш сілемді қалыптастырған. Олар Тәңір тауының оңтүстік, солтүстік, орта бөлегі делінеді. Осы үш сілем Іленің Шығыс шекарасына барғанда бірі-бірімен қосылады. Оның оңтүстік сілемі Такламакан шөлінен келетін қорғақ ыстық ағысты тосып тұратын шымылдық іспетті.

Көбірек оқу

Қиыр жайлаған Қызайда қазақ тарихының кілті бар

Ел басымыз ұсынған «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында «Қазақстанның киелі жерлер географиясы» экспедициясымен Астана іргесіндегі Максимовка, Семеновка, Жайнақ, Жолымбет ауылдарына барғанда басталған әңгіме ойда жоқта үлкен мақалаға айналды. Оқырман қауымға мақаланы ұсына отырып осы бағыттағы зерттеулеріміздің жаңа басталып жатқанын, Алла денсаулық берсе бұл ізденістеріміз әлі де жалғаса түсетінін ескертеміз.

Көбірек оқу

ҚЫЗАЙ АНА

Бірде Қызайдың әкесі аңшылықта жүргенде ауылды жау шауып, бүкіл табынды айдап әкетеді. Тек Қызайдың байлаулы бестісі ғана қалады. Қызай үстіне ер адамның киімін киіп, қолына қару алып, атына мініп, жауды қуа жөнеледі. Жалғыз. Шайқас кезінде жаудың төртеуін атынан аударып түсіреді. Бұны көрген басқалары қаша жөнеледі. Сөйтіп ол табынды қайтарып әкеледі. Бұл - оның тек қыз күніндегі ерліктерінің бірі.

Көбірек оқу

Қызай ананың(қызайлардың) арғы тарихынан сыр

қызай ана наймандағы матайдан тараған шағыр батырдың айелі, қазақыстанда қызай тауы деген тау, матай ауылы деген ауылдар бар. Қызайлар қытай респобиликасінң жетісудің бір болегі болған іле оңіріне ءжиы қоныстанған, коне үйсын елінің жерінде. Қазақтағы айгылы аулие аналардың біры, бұл найманның тайпасы қызай деп осы ананың атімен аталып кеткен.

Көбірек оқу

Қызайлар Ілеге қалай қоныстанды?

Іле өңірі жаңа эредан әлде қайда бұрын Үйсын елінің атақонысы болған. Ал одан бұрын қазақтың арғы тегінің бірі болған сақтардың мекені. Күнестен табылған қоладан құйылған Сақ сарбазының мүсіні, балбал тастар мен сынтастар, үйсін қабірлері тарихтан қалған бір із, бір белгі болып бізге жетіп отыр.

Көбірек оқу